آیا می‌دانید ورق استیل چیست؟ چه عناصری در ساختار ورق استیل به کار رفته است؟ از ورق استیل در چه مواردی استفاده می‌شود؟ این‌ها سوالاتی هستند که پاسخ به آن‌ها برای افرادی که در کسب و کارشان به طور گسترده از ورق استیل استفاده می‌شود، اهمیت بسیاری دارد و در هنگام انتخاب با آگاهی بیشتری در این باره می‌توانند اقدام کنند. به طور کلی ورق استیل از محصولات فولادی پرکاربرد در صنایع مختلف است که به عنوان ماده اولیه مورد استفاده قرار می‌گیرد. در ادامه به طور کامل به بررسی ورق استیل و ویژگی‌های آن می‌پردازیم.
استنلس‌استیل چیست؟
استیل ضد زنگ که به آن استنلس‌استیل نیز گفته می‌شود، به دلیل مقاومت در برابر خوردگی عالی، استحکام بالا و ظاهر جذاب، کاربردهای گسترده‌ای در بازارهای صنعتی و مصرفی دارد. این نوع ورق با خاصیت ضدخوردگی و ضدزنگ بودن خود از مقاومت بالایی در برابر رطوبت هوا و آب برخوردار است. در ساختار استیل ضد زنگ نسبت به فولاد ساده، عناصر بیشتری دیده می‌شود. برای مثال با اضافه کردن کروم به آهن، استیل ضد زنگ تولید می‌شود. از طرفی زمانی که اکسیژن هوا با کروم ترکیب می‌شود با ایجاد یک لایه روی فلز از زنگ‌زدگی استیل جلوگیری خواهد شد. در اصل، وجود دو عنصر کروم و نیکل در ساختار ورق‌های استیل، تفاوت اصلی آن با دیگر انواع ورق فولادی است.
عناصر به کار رفته در ورق استیل
نسبت عناصری که در ساختار ورق استیل به کار می‌روند، بر اساس درجه درخواستی و استفاده مورد نظر از فولاد متفاوت است. از جمله عناصر به کار رفته در ورق استیل می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- نیکل
- کربن
- منگنز
- مولیبدن
- نیتروژن
- گوگرد
- مس
- سیلیکون
ترکیب دقیق یک آلیاژ به شدت در طول فرایند آلیاژسازی اندازه‌گیری و ارزیابی می‌شود تا اطمینان حاصل شود که فولاد کیفیت‌های مورد نیاز را نشان می‌دهد. لازم است بدانید آنچه در فولاد ضد زنگ وجود دارد، تنها عامل در تعیین ویژگی‌های منحصر به فرد آن نیست و نحوه ساخت آن باعث تغییر بیشتر خواص فولاد می‌شود. به دلیل استفاده گسترده از استنلس‌استیل در صنایع مختلف، اطلاع از قیمت ورق استیل برای کارفرمایان اهمیت دارد.
انواع ورق استیل
ورق‌های استیل را بر اساس نوع آلیاژشان طبقه‌بندی می‌کنند که شامل چند سری می‌شود که هر کدام ویژگی‌های منحصر به فرد خود را دارند و برای اهداف خاصی مورد استفاده قرار می‌گیرند. هر کدام از سری‌های ورق استیل را در ادامه مورد بررسی قرار می‌دهیم:
ورق استیل سری ۲۰۰
ورق‌های استیل سری ۲۰۰ را از آلیاژهای آستنیتی کروم، نیکل و منگنز می‌سازند و از جمله رایج‌ترین آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ورق استیل ۲۰۱ که به روش نورد سرد تولید می‌شود.
- ورق استیل ۲۰۲ که با ترکیب فولاد ضد زنگ تولید می‌شود.
ورق استیل سری ۳۰۰
گریدهای آستنیتی یا سری ۳۰۰ آن دسته از آلیاژهایی هستند که معمولا برای کاربردهای ضد زنگ استفاده می‌شوند. گریدهای آستنیتی مغناطیسی نیستند. متداول‌ترین آلیاژهای آستنیتی، فولادهای آهن – کروم – نیکل هستند و به طور گسترده‌ای به عنوان سری ۳۰۰ شناخته می‌شوند. فولادهای ضدزنگ آستنیتی، به دلیل محتوای کروم و نیکل بالا، مقاوم‌ترین فولادهای ضد زنگ در برابر خوردگی هستند که خواص مکانیکی خوبی دارند. ورق‌های استیل سری ۳۰۰ بسیار متنوع هستند و تعدادی از آن‌ها به قرار زیر است:
- ورق استیل ۳۰۴: رایج ترین گریدهای آستنیتی، حاوی تقریباً ۱۸ درصد کروم و ۸ درصد نیکل است. برای تجهیزات فرآوری شیمیایی، صنایع غذایی، لبنیات و نوشیدنی‌ها، مبدل‌های حرارتی و برای مواد شیمیایی ملایم‌تر استفاده می‌شود.
- ورق استیل ۳۰۴L: تفاوت ورق ۳۰۴ و ۳۰۴L در کمتر بودن میزان کربن آن است که باعث شده برای جوشکاری مناسب باشد.
- ورق استیل ۳۱۶: حاوی ۱۶ تا ۱۸ درصد کروم و ۱۱ تا ۱۴ درصد نیکل است. همچنین دارای مولیبدنی است که به نیکل و کروم ۳۰۴ اضافه شده است. نوع ۳۱۶ در فرآوری‌های شیمیایی، صنعت خمیر و کاغذ، برای پردازش و توزیع مواد غذایی و نوشیدنی و در محیط‌های خورنده‌تر استفاده می‌شود. مولیبدن باید حداقل ۲٪ باشد.
- ورق استیل ۳۱۷: حاوی درصد بالاتری از مولیبدن نسبت به ۳۱۶ برای محیط‌های بسیار خورنده است. این ورق، باید حداقل ۳ درصد مولیبدن داشته باشد. اغلب در پشته‌هایی که حاوی اسکرابر هستند، استفاده می‌شود.
- ورق استیل ۳۰۱: از قابلیت‌های شکل‌پذیری، انعطاف‌پذیری و جوشکاری خوبی برخوردار است.
- ورق استیل ۳۲۱: برای جوشکاری ایده‌ال است و خصوصیات آن شبیه به استیل ۳۰۴ است.
ورق استیل سری ۴۰۰
گریدهای مارتنزیتی یا سری ۴۰۰ به منظور ارائه گروهی از آلیاژهای ضد زنگ ساخته شدند که در برابر خوردگی مقاوم بوده و با عملیات حرارتی سخت می‌شوند. گریدهای مارتنزیتی فولادهای کرومی هستند که حاوی نیکل نیستند. آن‌ها مغناطیسی هستند و می‌توانند با عملیات حرارتی سخت شوند. گریدهای مارتنزیتی عمدتاً در مواردی استفاده می‌شوند که سختی، استحکام و مقاومت در برابر سایش مورد نیاز است. برخی از ورق‌های استیل سری ۴۰۰ به قرار زیر هستند:
- ورق استیل ۴۰۵: دارای کروم کمتر و آلومینیوم اضافه شده برای جلوگیری از سخت شدن در هنگام خنک شدن در دمای بالا است.
- ورق استیل ۴۰۹: حاوی کم‌ترین میزان کروم در بین تمام فولادهای ضد زنگ است و همچنین کم هزینه‌ترین است. در محیط‌های خورنده از این ورق استفاده می‌شود.
- ورق استیل ۴۱۰: در مواردی که خوردگی شدید نیست، از این ورقها استفاده می‌شود و حاوی کم‌ترین میزان آلیاژ سه فولاد ضد زنگ پایه (۳۰۴، ۴۳۰ و ۴۱۰) است.
- ورق استیل ۴۲۰: حاوی کربن افزایش یافته برای بهبود خواص مکانیکی است. کاربردهای معمولی آن شامل تولید ابزار جراحی است.
ورق استیل سری ۵۰۰
ورق‌های استیل سری ۵۰۰ شامل درصد بالایی از عنصر کروم هستند و مقاومت حرارتی بالایی دارند. در مواردی که نیاز به مقاومت بالا در برابر حرارت باشد، از این ورقها استفاده می‌کنند.
ورق استیل سری ۶۰۰
این سری از ورق‌های استیل دارای نوع آلیاژ متفاوتی هستند و همین امر باعث شده تا کاربردها و ویژگی‌های مختلفی داشته باشند.
کاربرد ورق استیل
ویژگی‌های منحصر به فرد ورق استیل باعث شده تا برای تولید و نگهداری مواد غذایی ایده‌آل باشد؛ زیرا بر طعم غذا تأثیر نمی‌گذارد و مقاومت در برابر خوردگی عامل مهمی در تماس با غذاهای اسیدی است. فولاد ضد زنگ به راحتی تمیز می‌شود و می‌تواند میکروب‌ها را دور نگه دارد. در نتیجه به نوبه خود یکپارچگی هر محیط استریل، از جمله محیط صنعت پزشکی را حفظ می‌کند.
ورق‌های فولادی ضد زنگ که معمولا به عنوان محصولات نورد سرد نیز شناخته می‌شوند، می‌توانند برای ساخت ظروف پخت و پز مانند کباب‌پز، سینک، قابلمه و اجاق‌ها به شکل‌هایی قالب‌گیری شوند. ورق فولادی ضد زنگ به عنوان روکش برای یخچال، فریزر، میز و ماشین ظرف‌شویی نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. این ورق‌های فلزی به صورت قطعات مسطح یا نوارهای حلقه دار موجود هستند و در ساخت پلاک خودروها و حتی پایه لامپ‌ها نیز کاربرد دارد.
ابعاد ورق استیل
کاربردهای گسترده ورق استیل باعث شده تا در ابعاد مختلفی تولید شود. از رایج‌ترین ابعاد ورق استیل می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ابعاد ۲۰۰۰ در ۱۰۰۰ در ۶ میلی‌متر
- ابعاد ۲۵۰۰ در ۱۲۵۰ در ۶ میلی‌متر
- ابعاد ۲۰۰۰ در ۱۰۰۰ در ۷ میلی‌متر
- ابعاد ۲۵۰۰ در ۱۲۵۰ در ۷ میلی‌متر
- ابعاد ۲۰۰۰ در ۱۰۰۰ در ۲ میلی‌متر
- ابعاد ۲۵۰۰ در ۱۲۵۰ در ۲ میلی‌متر
- ابعاد ۳۰۰۰ در ۱۵۰۰ در ۲ میلی‌متر
- ابعاد ۳۰۰۰ در ۱۵۰۰ در ۱.۶ میلی‌متر
خواص ورق استیل
از مهم‌ترین خواص ورق استیل که باعث شده تا استفاده گسترده‌ای داشته باشد، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- استحکام: استیل یک ماده قوی و بادوام است که می‌تواند بارهای سنگین را تحمل کند و در برابر تغییر شکل مقاومت کند. برای استفاده در پروژه‌های ساختمانی و زیربنایی ایده‌آل است.
- تطبیق‌پذیری: استیل را می‌توان قالب‌گیری، شکل‌دهی، ماشین‌کاری و جوشکاری کرده و می‌توان آن را به اجزای بسیار متنوعی تبدیل کرد.
- پایداری ابعادی: استیل بسیار سفت و سخت است و به خوبی در برابر تغییر شکل مقاومت می‌کند.
- قابل بازیافت: استیل بی‌نهایت قابل بازیافت است. ضایعات فلزی ممکن است ذوب شده و اصلاح شوند.
- ایمنی: استیل یک ماده غیرقابل‌احتراق است که حتی با گرم شدن نیز اجزای مضری را آزاد نمی‌کند. این باعث می‌شود آن را به یک ماده ایمن برای ساخت تبدیل کنید.
با این حال، استیل یک ماده کامل برای همه اهداف نیست.
استیل بگیر و نگیر چیست؟
به طور کلی ورق‌های استیل را می‌توان به دودسته استیل بگیر و نگیر تقسیم‌بندی کرد:
- استیل بگیر: استیل بگیر خاصیت مغناطیسی دارد و می‌تواند آهنربا را به خود جذب کند. همچنین در برابر زنگ‌زدگی مقاوم است.
- استیل نگیر: استیل نگیر آهنربا را از خود دفع می‌کند و در برابر زنگ‌زدگی مقاوم است.
وجود خواص مغناطیسی در استیل به مواد اولیه موجود در ساختار آن‌ها و مقدار هر یک بستگی دارد. در استیل‌هایی که کروم وجود دارد، خاصیت مغناطیسی دیده می‌شود و استیل‌هایی حاوی نیکل جاذب آهنربا نیستند. در مواردی که نیاز به مرغوبیت بیشتری باشد، از استیل‌های بگیر استفاده می‌کنند که البته قیمت آن‌ها بیشتر است.
سخن پایانی
بر اساس آن چه که در این مطلب گفته شد، می‌توان نتیجه گرفت که ورق‌های استیل انواع مختلفی دارند و با توجه به ویژگی‌های خود برای موارد خاصی مورد استفاده قرار می‌گیرند. کاربرد ورق‌های استیل بستگی به مواد اولیه به کار رفته در ساختار آن‌ها دارد. امروزه در هر جایی که نگاهی بیندازیم، می‌توان محصولاتی را پیدا کرد که از استیل ساخته شده‌اند.
