آیا می‌دانید هر سایز تیرآهن چه کاربردی دارد؟ آیا با انواع سایزهای تیرآهن آشنایی دارید؟ آیا می‌دانید تیرآهن‌ها در چه اندازه‌های تولید می‌شوند؟ پاسخ این سوال‌ها برای افرادی که در صنعت ساخت و ساز فعالیت می‌کنند یا افرادی که قصد بازسازی و تعمیر خانه خود را دارند، بسیار کمک‌کننده خواهد بود. همه ما می‌دانیم که تیرآهن از حیاتی‌ترین مقاطع فولادی است که برای ساختمان سازی مورد استفاده قرار می‌گیرد. هر کدام از انواع و اندازه‌های تیرآهن برای هدف خاصی کاربرد دارند. زمانی که شما اطلاعات لازم را درباره انواع تیرآهن به دست آورید، کار شما در هنگام انتخاب راحت‌تر خواهد شد. برای کسب اطلاعات لازم در این باره تا انتهای این مقاله ما را همراهی کنید.
استاندارد تیرآهن
آشنایی با اینکه تیرآهن چیست؟ و استاندارد انواع تیرآهن به شما کمک می‌کند تا محصولات شرکت‌های مختلف را مورد شناسایی قرار داده و اطلاعات لازم را درباره کیفیت تیرآهن‌ها به دست آورید. از طرفی تیرآهن‌های تولید شده توسط کارخانه‌های معتبر بر اساس بهترین استانداردها تولید می‌شوند و کیفیت بالایی دارند. لازم است بدانید که کیفیت و خرید از کارخانه‌های معتبر روی قیمت تیرآهن تاثیرگذار است. به دلیل اهمیت اجرای مقاومت بالا در یک پروژه باید با تمامی استانداردهای موجود برای تیرآهن‌ها آشنا بود. به طور کلی تیرآهن‌ها را بر اساس استاندارد می‌توان به ۴ گروه زیر دسته‌بندی کرد:
- تیرآهن با استاندارد IPB که حالتی شبیه به H دارد و بال‌های آن پهن است.
- استاندارد تیرآهن INP برای محصولاتی با طول ۸ تا ۱۶ متر کاربرد دارد که ارتفاعی بین ۸۰ تا ۵۵۰ میلی‌متر دارند.
- تیرآهن با استاندارد IPE که معمولا ارتفاعی بین ۸۰ تا ۶۰۰ میلی‌متر دارد؛ اما در بازار ایران، تنها ارتفاع ۱۲۰ تا ۳۰۰ میلی‌متر آن به فروش میرسد.
- تیرآهن استاندارد CNP که به نام لانه زنبوری هم شناخته می‌شود و حالتی شش ضلعی دارد؛ این تیرآهن وزن کمی داشته و می‌تواند به راحتی انواع تاسیسات برقی و لوله‌ها را از خود عبور دهد.
انواع و سایز تیرآهن
استانداردهای متفاوتی که در ساخت تیرآهن‌ها به کار گرفته می‌شوند، باعث تفاوت در اندازه و شکل ظاهری آنها خواهد شد. در ادامه می‌خواهیم انواع تیرآهن را با یکدیگر مورد بررسی قرار دهیم:
تیرآهن IPE
IPE یکی از انواع استانداردهایی است که برای ساخت تیرآهن مورد استفاده قرار می‌گیرد. تیرآهن‌هایی که با استاندارد I Profile Eroeenne ساخته می‌شوند، سطح مقطعی شبیه به حرف I انگلیسی دارند و ضخامت بال‌ها در ابتدا و انتهای آنها یکسان است. IPE را با عنوان تیرآهن‌های روسی یا چینی می‌شناسند و از کشورهای اروپایی مانند آلمان وارد می‌شود. در این محصول، طول بال‌ها نسبت به مدل‌های دیگر کمی کوتاه‌تر است.
تولید تیرآهن IPE به روش نورد گرم و اکسترود انجام می‌گیرد و به آن پروفایل بال متوسط نرم اروپایی و یا نیم‌پهن موازی می‌گویند. تمام بخش‌های بال در این نوع تیرآهن از ضخامت یکسانی برخوردار است و شیب ندارند. از مهم‌ترین کاربردهای این مدل که بر اساس استانداردهای اروپایی است، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- سقف‌ها
- ستون خرپا
- پل‌های لانه زنبوری
تیرآهن INP
این دسته از تیرآهن‌ها با توجه به استانداردی که در ساخت آنها به کار گرفته می‌شود، بال‌هایی دارند که در ابتدا نازک و به تدریج ضخیم خواهند شد. با نگاهی به تیرآهن INP می‌توان متوجه شیب ملایم آن شد. به این نوع تیرآهن، تیرآهن نیم پهن نیز گفته می‌شود و آن را در اندازه‌های ۶۰ تا ۸۰۰ میلی‌متر تولید می‌کنند. کاربرد تیرآهن INP یا IPN در ستون‌های اسکلت فلزی ساختمان است.
تیرآهن IPB
تیرآهن IPB یا هاش شکلی شبیه به حرف انگلیسی H دارد. سطح مقطع آن مربعی و در تمامی طول آن، بال‌ها ضخامت یکسانی دارند. با نگاه کردن به آن می‌توان فهمید که طول بال‌ها در مقایسه با جان تیرآهن بزرگ‌تر است. با توجه به آن چه گفته شد، متوجه می‌شوید که تفاوت تیرآهن معمولی و هاش چیست. تیرآهن‌های IPB را در دو نوع سبک و سنگین تولید می‌کنند و استحکام آنها در مقایسه با دیگر تیرآهن‌ها بیشتر است. از مهم‌ترین مزایای این نوع تیرآهن که باعث شده در ایران به طور گسترده مورد استفاده قرار گیرد، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تحمل وزن بالا
- دارای بال‌های پهن
- سرعت بالا در نصب
- صرفه‌جویی در هزینه‌های پروژه
- ساده بودن عملیات جوشکاری و ماشین‌کاری روی آنها
اندازه و کاربرد تیرآهن
اصلی‌ترین هدفی که باعث می‌شود از تیرآهن‌ها در ساختمان‌سازی استفاده کرد، جلوگیری از فروپاشی سازه است. تیرآهن‌ها را بر اساس اندازه و سایزی که دارند در بخش‌های مختلف ساختمان مورد استفاده قرار می‌دهند. در ادامه هر یک از انواع تیرآهن را بر اساس اندازه و کاربردشان مورد بررسی قرار می‌دهیم:
تیرآهن سایز ۱۲
تیرآهن سایز ۱۲ از رایج‌ترین انواع تیرآهن‌های موجود است که آن را بر اساس استانداردهای مختلفی تولید می‌کنند. آگاهی از قیمت تیرآهن سایز ۱۲ به دلیل کاربرد زیاد آن در پروژه‌های ساخت و ساز برای کارفرمایان اهمیت دارد. از مهم‌ترین مزایای تیرآهن ۱۲ که باعث کاربرد گسترده آن در ساختمان‌سازی شده است، می‌توان به قیمت مقرون به صرفه، استحکام بالا و وزن مناسب اشاره کرد. مهم‌ترین کاربردهای تیرآهن ۱۲ به قرار زیر است:
- ساخت تیر لانه زنبوری
- کاربرد به عنوان شاه تیر و ستون در سازه‌های کوچک و تیر فرعی در سازه‌های بزرگ
- برای پوشش سقف طبقات
- ساخت ستون و تیر
تیرآهن سایز ۱۴
از دیگر تیرآهن‌های پرکاربرد در ساخت و ساز کشورمان می‌توان به تیرآهن سایز ۱۴ اشاره کرد که آن را در استانداردهای مختلف مانند IPE، هاش سنگین، هاش سبک و لانه زنبوری تولید می‌کنند. تنوع تیرآهن‌های ۱۴ باعث تفاوت در قیمت آنها می‌شود، اما وزن بالای آنها باعث شده تا قیمت تیرآهن ۱۴ از ۱۲ بیشتر باشد. از مهم‌ترین کاربردهای تیرآهن ۱۴ می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- بدنه کشتی
- اسکله‌ها
- پالایشگاه‌ها
- تیر فرعی در سازه‌های سنگین
- تیرهای اصلی و فرعی در سازه‌های سبک
- صفحات کفی ستون
- پوشش سقف‌ها
- ساخت نعل، خرپا و ستون
تیرآهن سایز ۱۶
اگر به تیرآهنی با مقاومت بالا نیاز دارید، تیرآهن سایز ۱۶، استحکام بیشتری از تیرآهن‌های سایز ۱۲ و ۱۴ دارد. البته نحوه اتصال تیرآهن به ستون نیز در استحکام و مقاومت ساختمان بی‌تاثیر نیست. همین مسئله باعث شده تا قیمت تیرآهن ۱۶ از دو تیر آهن قبلی بیشتر باشد. البته وزن و استاندارد در این قیمت تاثیرگذار است. از مهم‌ترین کاربردهای تیرآهن سایز ۱۶ عبارتند از:
- ساخت تیر لانه زنبوری
- ساخت نعل و خرپا
- ساخت ستون و تیر
- اسکلت سازه
- تیرهای فرعی در پوشش سقف
تیرآهن سایز ۱۸
تیرآهن سایز ۱۸ از وزن و استحکام بیشتری نسبت به تیرهای قبلی برخوردار است و همین مسئله باعث می‌شود تا اغلب در سازه‌های بزرگ از آن استفاده کنند. قیمت تیرآهن ۱۸ بالاست و به عنوان ستون و بارکش از آن استفاده می‌کنند. تیرآهن ۱۸ در برابر تنش‌ها و نیروهای خارجی از مقاومت بالایی برخوردار است. مهم‌ترین کاربردهای تیرآهن سایز ۱۸ به قرار زیر است:
- تولید تیرآهن لانه زنبوری
- به کارگیری در بخش‌های مختلف سازه‌های بزرگ و سنگین
- نقش ستون اصلی
تیرآهن سایز ۲۰
تیرآهن‌های سایز ۲۰ کاربرد چندانی ندارند و وزن و استحکام بالای آنها باعث می‌شود تا همانند تیرآهن ۱۸ در سازه‌های بزرگ مورد استفاده قرار گیرد. در طبقه‌های پایینی سازه که باید وزن زیادی را تحمل کنند نیز از این تیرآهن استفاده می‌شود. دیگر کاربردهای تیرآهن سایز ۲۰ به قرار زیر است:
- طبقات زیرین سازه‌ها
- سازه‌های بزرگ و سنگین
- استفاده به عنوان شاه تیر با درنظر گرفتن محاسبات فنی دقیق
سخن پایانی
با توجه به نقش مهم تیرآهن‌ها در پروژه‌های ساخت و ساز لازم است تا با انواع آنها از لحاظ اندازه، شکل ظاهری و استاندارد آشنا شد. ما در این مقاله تیرآهن‌های پرکاربرد را بر اساس استاندارد و اندازه معرفی کردیم و موارد استفاده هر کدام را در بخش‌های مختلف سازه مورد بررسی قرار دادیم. آگاهی از این اطلاعات به شما کمک می‌کند تا انتخاب درستی از بین انواع تیرآهن‌های موجود داشته باشید.
