میلگرد، که به عنوان تقویت کننده بتن شناخته می‌شود، نقش حیاتی در ایجاد استحکام و دوام سازه‌های بتنی دارد. با توجه به رشد روزافزون تقاضا برای مصالح ساختمانی، بازیافت میلگرد به یکی از مهم‌ترین و ضروری‌ترین اقدامات در صنعت ساخت و ساز تبدیل شده است. این فرآیند نه تنها به حفظ منابع طبیعی کمک می‌کند، بلکه در کاهش ضایعات و اثرات منفی بر محیط زیست نیز موثر است.
در این مقاله، به بررسی روند بازیافت ضایعات میلگرد، کاربرد و انواع ضایعات میلگرد می پردازیم.
ضایعات میلگرد
ضایعات میلگرد به عنوان یک منبع ارزشمند در صنعت ساختمان شناخته می‌شوند. این ضایعات در واقع همان میلگردهایی هستند که به دلایلی مانند برش اضافی در کارگاه، تصادفات ساختمانی، تخریب سازه‌های قدیمی و یا حتی تولیدات ناقص کارخانه‌ها، به صورت مازاد یا غیر قابل استفاده در پروژه‌های ساختمانی تولید می‌شوند.
انواع ضایعات میلگرد
ضایعات میلگرد انواع مختلفی دارند که هرکدام ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود را به همراه دارند. قیمت ضایعات آهن مشابه قیمت میلگرد نو، بستگی به عواملی مانند نوع میلگرد، سایز، کیفیت و شرایط بازار دارد. به طور کلی، قیمت ضایعات میلگرد معمولا از میلگردهای نو پایین‌تر است، اما نوسانات بازار فولاد و تقاضای صنایع مختلف می‌تواند بر قیمت آن‌ها تاثیر بگذارد. در ادامه به بررسی انواع مختلف ضایعات میلگرد می پردازیم.
ضایعات میلگرد ساده
ضایعات میلگرد ساده نوعی از میلگردهای بازیافتی هستند که سطح آن‌ها فاقد هرگونه آج یا برجستگی است. این میلگردها معمولا در پروژه‌هایی به کار می‌روند که نیاز به مقاومت کششی بالایی ندارند. به دلیل ساختار ساده و تقاضای کمتر، این نوع ضایعات معمولا قیمت پایین‌تری نسبت به سایر انواع میلگردها دارند. این ویژگی‌ها باعث می‌شود که میلگردهای ساده گزینه‌ای مقرون‌به‌صرفه برای پروژه‌هایی باشند که نیاز به استحکام و مقاومت بالا ندارند.
ضایعات میلگرد آجدار
ضایعات میلگرد آجدار نوعی میلگرد هستند که سطح آن‌ها دارای آج‌هایی برای افزایش چسبندگی با بتن است. این آج‌ها به منظور بهبود اتصال و مقاومت سازه‌های بتنی طراحی شده‌اند. میلگردهای آجدار کاربرد گسترده‌تری نسبت به میلگردهای ساده دارند و به طور معمول در ساخت سازه‌های بتنی اصلی، تقویت بتن و پروژه‌های ساختمانی استفاده می‌شوند. به دلیل ویژگی‌های مکانیکی بهتر و کاربرد بیشتر، قیمت میلگرد آجدار معمولا بالاتر از قیمت میلگرد ساده است. این میلگردها برای پروژه‌هایی که نیاز به استحکام و چسبندگی بالاتر دارند، گزینه مناسبی محسوب می‌شوند.
ضایعات میلگرد کلاف
ضایعات میلگرد کلاف به صورت کلاف‌های پیچیده شده و معمولا با قطر کمتر از میلگردهای آجدار و ساده تولید می‌شوند. این نوع ضایعات بیشتر در ساخت مش‌های تقویت کننده بتن، تولید محصولات فلزی کوچک و همچنین به عنوان مواد اولیه در صنایع دیگر کاربرد دارند. قیمت ضایعات میلگرد کلاف به عوامل مختلفی همچون قطر میلگرد، جنس کلاف و گرید آن بستگی دارد، که این عوامل می‌توانند تاثیر زیادی بر قیمت نهایی آن‌ها داشته باشند.
کاربرد ضایعات میلگرد
ضایعات میلگرد در صنایع مختلف کاربردهای گسترده‌ای دارند. بزرگ‌ترین کاربرد آن‌ها در تولید میلگرد جدید است، جایی که پس از ذوب و تصفیه، به شمش‌های فولادی تبدیل شده و دوباره به میلگرد تبدیل می‌شوند. علاوه بر این، ضایعات میلگرد در تولید سایر محصولات فولادی مانند تیرآهن، نبشی، ناودانی و ورق‌های فولادی نیز استفاده می‌شوند. در فرآیند ریخته‌گری، این ضایعات به عنوان مواد اولیه برای ساخت قطعات مختلفی مانند بلوک‌های بتنی، لوله‌ها و اتصالات به کار می‌روند. همچنین، در برخی موارد، ضایعات میلگرد به طور مستقیم در صنایع ساختمانی برای ساخت سازه‌های فلزی یا تقویت بتن استفاده می‌شود.
مراحل بازیافت ضایعات میلگرد
- آماده سازی: پیش از ارسال میلگردها به مرکز بازیافت، ابتدا باید آن‌ها را برای پردازش آماده کنید. بتن‌های چسبیده به میلگرد را با چکش یا ابزار مناسب جدا کنید و میلگردها را بر اساس نوع (مثل ساده یا آجدار) و اندازه دسته بندی کنید. همچنین، زباله‌های اضافی مانند چوب و پلاستیک را از بین ببرید تا فرآیند بازیافت آسان‌تر شود.
- جمع آوری و حمل و نقل: شرکت‌های ساختمانی باید میلگردهای ضایعاتی را از سایر مواد جدا کرده و به درستی ذخیره سازی کنند.
- مرتب سازی در مرکز بازیافت: پس از رسیدن میلگردها به مرکز بازیافت، از مغناطیس برای تفکیک فلزات آهنی از غیرآهنی استفاده می‌شود. میلگردها که عمدتا از فولاد ساخته شده‌اند، توسط الکترومغناطیس جذب می‌شوند، در حالی که فلزات غیرآهنی مانند آلومینیوم از فرآیند جداسازی حذف می‌شوند. این مرحله باعث می‌شود که آلودگی‌ها از بین رفته و میلگردها به صورت خالص برای بازیافت آماده شوند.
- تمیزکاری و پردازش: میلگردهای ضایعاتی باید از زنگ زدگی، آلودگی و مواد زائد تمیز شوند. این کار معمولاً با استفاده از روش‌هایی مانند استفاده از حلال‌های شیمیایی انجام می‌شود تا فقط فلزات تمیز وارد مرحله بعدی شوند.
- ذوب و تولید مجدد: میلگردهای تمیز شده در کوره‌های ذوب، معمولا کوره‌های قوس الکتریکی (EAF)، ذوب می‌شوند و سپس به فولاد مذاب تبدیل می‌شوند. فولاد مذاب به قالب ریخته شده یا از طریق فرآیند ریخته گری پیوسته شکل دهی می‌شود تا محصولات جدید و میلگردهای تقویت‌کننده ساخته شوند.
مزایای استفاده از ضایعات میلگرد
بازیافت میلگردها مزایای زیست محیطی زیادی دارد که شامل موارد زیر می‌شود:
- کاهش ضایعات دفن زباله: با بازیافت میلگرد، این مواد از محل‌های دفن زباله دور می‌شوند و فشار بر منابع طبیعی کاهش می‌یابد.
- صرفه جویی در انرژی: تولید فولاد از ضایعات بازیافتی نیاز به انرژی کمتری دارد. طبق گزارش‌ها، بازیافت فولاد می‌تواند تا ۷۴ درصد انرژی کمتری نسبت به تولید فولاد از سنگ آهن صرف کند.
- کاهش ردپای کربن: فرآیند بازیافت میلگرد به شدت ردپای محیطی را کاهش داده و از تولید گازهای گلخانه‌ای جلوگیری می‌کند.
- حفاظت از منابع طبیعی: بازیافت میلگرد موجب حفظ منابعی مانند سنگ آهن، زغال سنگ و سنگ آهک می‌شود. به عنوان مثال، هر تن فولاد بازیافتی می‌تواند از مصرف ۱.۱۳ تن سنگ آهن و ۶۳۳ کیلوگرم زغال سنگ جلوگیری کند.
