عمر مفید ساختمان با اسکلت بتنی، یکی از موضوعات اساسی در فرآیند ساخت و ساز است که تحت تاثیر عوامل متعددی قرار می‌گیرد. کیفیت مصالح، نحوه طراحی و اجرای سازه، شرایط اقلیمی و میزان مراقبت و نگهداری، همگی در طول عمر سازه نقش تعیین کننده‌ای دارند.
در ایران، به دلیل استفاده از مصالح نامرغوب و رعایت نکردن دقیق استانداردهای فنی، عمر مفید ساختمان‌های بتنی در برخی موارد به کمتر از ۳۰ سال کاهش می‌یابد. با این حال، از طریق اقداماتی مانند استفاده از مصالح با کیفیت، طراحی و اجرای اصولی، عایق‌کاری مناسب، بازرسی‌های دوره‌ای و بهره‌گیری از پوشش‌های ضدزنگ، می‌توان این عدد را به شکل چشمگیری افزایش داد.
برای آشنایی بیشتر با این نکات و مراحل ساخت و ساز، می‌توانید مقاله مراحل ساختمان سازی از صفر تا صد ۱۴۰۴ را مطالعه کنید.
بررسی طول عمر ساختمان با اسکلت بتنی
شاید به دنبال پاسخی برای این سوال باشید، که عمر مفید یک سازه خاص یا ساختمان بتنی چقدر است؟ متخصصان، عمر مفید ساختمان با اسکلت بتنی را براساس قدمت ساختمان محاسبه می کنند. برای بررسی قدمت یک ساختمان به سه عامل سن واقعی، دوره اشغال و سن مستند ساختمان ها نیاز داریم. در ادامه به توضیح این سه عامل می پردازیم.
- سن واقعی: سن واقعی ساختمان، یکی از عواملی است که باید برای تخمین عمر مفید ساختمان بتنی مورد استفاده قرار گیرد. سن واقعی ساختمان، از لحظه شروع ساخت و ساز ساختمان و صدور پروانه ساختمانی محاسبه می شود.
- سن سندی: عامل دیگری که برای تخمین عمر مفید ساختمان با اسکلت بتنی باید در نظر بگیریم، سن سندی ساختمان است. در این زمینه سن ساختمان از زمان ثبت سند آن محاسبه می شود.
- سن استفاده: آخرین عاملی که به آن نگاه خواهیم کرد، قدمت ساختمان است. سن بهره برداری بر اساس دوره استفاده از تسهیلات محاسبه می شود.
جالب است بدانید که سن عددی و سن بهره برداری در ارزیابی عمر مفید ساختمان های بتنی تاثیر بیشتری دارند. در شرایطی که پس از ثبت سند سال ها از ساختمان استفاده نشود، از سن بهره برداری آن برای تخمین عمر مفید ساختمان با اسکلت بتنی استفاده می شود. بنابراین سن بهره برداری ساختمان تاثیر بسزایی بر عمر مفید مورد انتظار ساختمان های بتنی دارد.
چه عواملی بر عمر مفید ساختمان با اسکلت بتنی تاثیر می گذارد؟
شرایط محیطی ساختمان
یکی از مهمترین عوامل موثر بر عمر مفید بتن مسلح، شرایط محیطی ساختمان است. می توان میزان رطوبت هوا، میانگین دمای محیط، میزان کلرید آب و … را تخمین زد.
بدون شک طول عمر ساختمان های بتنی شمال و جنوب کشور، باید بر اساس پارامترهای خاص بررسی شود. زیرا دما و رطوبت در این دو منطقه با یکدیگر بسیار متفاوت است.
رطوبت، عامل موثر بر عمر مفید ساختمان با اسکلت بتنی
یکی از عواملی که هنگام تخمین عمر مفید ساختمان بتن مسلح باید زیر ذره بین باشد، ضریب رطوبت است. رطوبت می تواند از بسیاری جهات به ساختمان آسیب برساند و عمر مفید آن را کاهش دهد. اگر رطوبت به کف و فونداسیون ساختمان نفوذ کند، می تواند به پایداری ساختمان آسیب وارد کند و خسارت مالی زیادی به بار آورد.
شاید تا به حال با رطوبت در سقف و بدنه ساختمان مواجه شده باشید و می دانید که روش های مختلفی برای جلوگیری از ورود رطوبت به داخل ساختمان وجود دارد. این امر در مناطقی که باران زیاد می بارد، بسیار مشهود است.
واضح است که در صورت بارندگی بیشتر و رطوبت محیطی بیشتر، ساختمان در معرض این خطر قرار می گیرد و عمر مفید آن کاهش می یابد. بتن مانند آجر و سنگ استحکام خود را از دست می دهد و به مرور زمان ترک می خورد. به همین دلیل از گچ و رنگ روی سطح دیوارها برای جلوگیری از نفوذ رطوبت استفاده می کنند.
بارش های اسیدی
باران اسیدی یکی از خطرناک ترین عوامل طبیعی است، که تاثیر زیادی در تخریب بتن در سازه های مختلف دارد. معمولا مهندسان و طراحان شهرهای بزرگ و نواحی صنعتی کشور به دنبال سازه هایی هستند که مقاومت بالایی در برابر باران اسیدی داشته باشند، تا در اثر این بلای طبیعی از بین نرود.
با گذشت زمان، باران اسیدی می تواند انواع نمای ساختمان و سایر قسمت های سازه را فرسایش دهد. اگر میزان باران اسیدی خیلی زیاد باشد، فلزات به کار رفته در سازه نیز زنگ می زنند.
در این راستا، می توان گفت برای تخمین عمر مفید ساختمان با اسکلت بتنی، بهتر است میزان باران اسیدی در ساخت سازه مورد نظر بررسی شود. افراد مجرب می توانند بر روی اجزای مختلف ساخت مورد نظر آزمایشاتی را انجام دهند و اندازه و فرسودگی تجهیزات و عمر مفید ساخت را تخمین بزنند.
تغییرات دمایی هوا در طول شبانه روز
یکی دیگر از عوامل موثر بر عمر مفید ساختمان، تغییر دما در طول روز و شب است. این انقباض و انبساط مکرر باعث سایش مواد مختلف ساختمانی می شود، که باعث ایجاد ترک در مصالح ساختمانی می گردد. در صورت عدم تعمیر قسمت های مختلف ساختمان، اثرات منفی انقباض و انبساط می تواند وارد ساختمان شود و استحکام پی ساختمان را از بین ببرد.
اغلب مهندسان و معماران از موادی استفاده می کنند، که دارای قدرت انبساط و انقباض تقریبا یکسانی هستند، که به افزایش عمر مفید سازه کمک می کند.
تغییرات دما در فصول متفاوت سال
تغییر فصلی نیز یکی از عوامل تاثیرگذار مهم در محاسبه عمر مفید ساختمان با اسکلت بتنی است. اگر چه این عامل مشابه تفاوت دمایی روز و شب است، اما نباید از طولانی بودن فصول غافل شد. به همین دلیل معمولا این مورد جداگانه بررسی می شود.
تفاوت عمر مفید ساختمان های بتنی در ایران و جهان
یکی از نکاتی که در بسیاری از جلسات مربوط به بتن در کشورمان مطرح می شود، متوسط عمر پایین بتن در ایران و جهان است. اگرچه عمر مفید ساختمان با اسکلت بتنی در ایران بین ۵ تا ۱۰ سال است، اما این عدد در کشورهای دیگر به ۱۰۰ سال می رسد که تفاوت زیادی با ما دارد. دلیل این امر دقیقاً عدم توجه به نکات فنی است، که قبلا به آن اشاره کردیم. این فاصله ۹۰ ساله بین ایران و جهان آسیب های زیادی به بار آورده است.
بر اساس آمار منتشر شده، روزانه بیش از ۴۰ میلیارد تومان در بخش مسکن سرمایه گذاری می شود، که با این رقم می توان بهترین کیفیت را ارائه کرد. اما عمر مفید ساختمان با اسکلت بتنی در کشور ما تنها ۳۰ سال است.
سخن پایانی
