زمانی که نیاز به خرید شمش فولادی یا دیگر مقاطع فولادی برای تولید محصولات مختلف داشته باشید، آشنایی با تفاوت‌ها و ویژگی‌های هر کدام بسیار کمک‌کننده خواهد بود. برخی افراد بیلت، بلوم و اسلب را همان شمش فولادی می‌دانند در حالی که هر کدامشان با یکدیگر تفاوت دارند و برای تولید مقاطع فولادی مختلف به کار برده می‌شوند. اگر کسب و کار شما به نحوی است که به مقاطع فولادی برای تولید محصولات خود نیاز دارید و لازم است تا از قیمت شمش فولادی و دیگر مقاطع اطلاع داشته باشید، توصیه می‌کنیم مطالعه ادامه این مطلب را از دست ندهید.
آشنایی با فرایند تولید فولاد
قبل از آن که به تفاوت شمش، بیلت، بلوم و اسلب بپردازیم، بهتر است بدانیم که اصلا فرایند تولید فولاد چگونه است؟ از مهم‌ترین فرآورده‌های میانی نورد فولاد می‌توان به شمش، بیلت، بلوم و اسلب اشاره کرد. هر کدام از این فراورده‌ها ابتدا در کوره‌های آهن ذوب می‌شوند و برای تغییر ویژگی‌هایشان، آنها را با مواد دیگر ترکیب می‌کنند. برخی از این عناصر اضافی، مانند کربن، گوگرد، فسفر و سیلسیم مواد غیرفلزی هستند و در برخی، فلزاتی مانند کرم، نیکل، وانادیم و مولیبدن را با این فراورده‌ها ترکیب می‌کنند و محصول نهایی را به صورت آلیاژ با نام‌های فولاد و چدن روانه بازار می‌کنند. فولادی که از این طریق به دست می‌آید، در تولید انواع میلگرد، تیرآهن، لوله و قوطی‌های فولادی، انواع ورق، نبشی و ناودانی و موارد دیگر به کار برده می‌شود و آنها را روانه بازار می‌کنند.
در کارخانه فولاد‌سازی، تولیدات مختلفی وجود دارد که از جمله آنها می‌توان به صفحات سنگین، محصولات فولادی، لوله‌های فلزی، ریل‌های راه‌اهن و موارد دیگر اشاره کرد. لازم است بدانید که عوامل مختلفی روی قیمت و کیفیت مقاطع فولادی مختلف تاثیر می‌گذارد که از جمله آنها می‌توان به تفاوت مواد اولیه موجود در ساختار آنها اشاره کرد. از این رو آشنایی با تفاوت شمش، بیلت، بلوم و اسلب بسیار کمک کننده خواهد بود. بهترین راه برای آشنایی با تفاوت هر یک از این مقاطع این است که هر کدام را همراه با ویژگی‌هایشان به طور جداگانه توضیح دهیم.
شمش فولادی چیست؟
شمش یکی از محصولات آهن مذاب است که به عنوان یکی از کالاهای نیمه ساخته در فرایند تولید فولاد به کار گرفته می‌شود. برای تولید فراورده‌های فولادی دیگر مانند بیلت، بلوم و اسلب روی شمش تغییراتی را ایجاد می‌کنند. شمش‌های فولادی دارای سطح مقطع عرضی به شکل ذوزنقه هستند و طول آنها از دو متر کم‌تر است. برای حمل و نقل و انبار کردن شمش‌ها، ابعاد ظاهری آنها را بهینه می‌کنند. البته می‌توانند سطح مقطع مستطیل و یا مربع شکل نیز داشته باشند. از رایج‌ترین کاربردهای شمش‌های فولادی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
– تولید تیرآهن
– تولید میلگرد
– تولید مفتول
– تولید نبشی و ناودانی
– تولید لوله‌های بدون درز
بیلت چیست؟
بیلت که به آن شمشال نیز گفته می‌شود، یکی از محصولات نیمه ساخته فولادی به حساب می‌آید. بیلت از نظر طولی از شمش طویل‌تر است و سطحی دایره یا مربعی‌شکل با عرض کم‌تر از ۱۵ سانتی‌متر دارد و یا این که سطح مقطع آن از ۲۳۰ سانتی‌متر مربع کم‌تر است. بیلت را به دو صورت مستقیم و غیرمستقیم تولید می‌کنند. روش مستقیم به کوره قوس الکتریکی یا ریخته‌گری پیوسته ذوب از کوره بلند مربوط می‌شود. در روش غیرمستقیم، تولید بیلت از طریق نورد شمش یا بلوم انجام می‌گیرد. بیشترین کاربرد بیلت استفاده از آن در تولید میلگرد، لوله و مفتول است.
بلوم چیست؟
بلوم که به آن شمشه نیز گفته می‌شود، از انواع شمش‌های فولادی است که از ریخته‌گری پیوسته ذوب فولاد و یا نورد شمش به دست می‌آید و با کاهش سطح مقطع شمش، بلوم به دست می‌آید. به عبارت دیگر می‌توان گفت که بلوم همان بیلت است که عرضی بیشتر از ۱۵ سانتی‌متر و یا سطح مقطعی بیشتر از ۲۳۰ سانتی‌متر مربع دارد. سطح مقطع بلوم‌ها، مربع یا مستطیل شکل است و در طول‌های ۶ تا ۱۲ متر به بازار عرضه می‌شوند. از بلوم در تولید محصولات فورج، ریل، تیرآهن، قوطی، ناودانی و سپری استفاده می‌شود.
اسلب چیست؟
اسلب که با نام تختال نیز شناخته می‌شود، یکی از انواع محصولات خام فولادی است که سطح مقطعی مستطیل شکل دارد و در طول‌های ۶ تا ۱۲ متر تولید می‌شود. این مقطع فولادی، عرضی بین ۶۵ تا ۲۰۰ سانتی‌متر و ضخامتی در حدود ۲۰ تا ۲۵ سانتی‌متر دارد. اسلب‌ها را می‌توان به یکی از سه روش نورد شمش‌ها، ریخته‌گری پیوسته و ریخته‌گری تحت فشار تولید کرد. اسلب‌هایی که از ریخته‌گری کوره بلند به دست می‌آیند از کیفیت بالاتری برخوردار هستند. از اسلب برای تولید ورق‌های فولادی، لوله، کویل‌های ورق و تسمه‌های استیل استفاده می‌کنند.
تفاوت بیلت و اسلب چیست؟
در این بخش به طور دقیق‌تر به بررسی تفاوت بیلت و اسلب می‌پردازیم. سطح اسلب فولاد بر خلاف بیلت و بلوم به صورت مربعی نیست و آن را مستطیل شکل می‌سازند. این مقطع فولادی عرضی برابر با ۱.۲۵ متر، طول ۱۲ متر و ضخامت ۲۳۰ میلی‌متر دارد.
در جدول زیر می‌توانید به طور دقیق‌تر تفاوت بیلت و اسلب را مشاهده کنید:
بیلت | اسلب | |
تولیدکنندگان | ذوب آهن اصفهان مجتمع فولاد خوزستان فولاد پاسارگاد مجتمع فولاد ویان همدان | مجتمع فولاد خوزستان |
استاندارد | ASTM, EN 10025, EN 10083, EN 10084, EN10087, GOST 380, DIN 1 711100 | ASTM, API 5L, EN10025, GOST 380, DIN 17100 |
کاربرد | تولید تیرآهن تولید ریل تولید مقاطع سنگین | تولید انواع محصولات تخت فولادی شامل ورق و کویل |
نحوه خرید شمش فولادی
در زمان خرید شمش فولادی، توجه به نکات کلیدی می‌تواند از بروز مشکلات احتمالی جلوگیری کند. یکی از مهم‌ترین موارد، بررسی آنالیز و استاندارد شمش است؛ ترکیب شیمیایی شمش باید با محصول نهایی که قصد تولید آن را دارید، هماهنگ باشد.
ابعاد و وزن شمش نیز از دیگر عوامل مهم در خرید است. شمش‌های فولادی معمولا در طول‌های ۶ تا ۱۲ متر و با سطح مقطع مربعی یا مستطیلی تولید می‌شوند. وزن آنها را می‌توان با استفاده از فرمول طول × عرض × ارتفاع × ۷.۸۵ محاسبه کرد. علاوه بر این، برای دستیابی به بهترین شرایط خرید، بررسی قیمت روزانه شمش ضروری است؛ چراکه قیمت آن تحت تاثیر عواملی مانند نرخ ارز، هزینه مواد اولیه و میزان تقاضا در بازار ممکن است نوسان داشته باشد.
در نهایت، انتخاب برند معتبر و بررسی روش تولید شمش نیز اهمیت بالایی دارد. شمش‌هایی که به روش دستی تولید می‌شوند، غالبا کیفیت و قیمت پایین‌تری دارند. همچنین، انتخاب کارخانه‌ای که به محل تحویل نزدیک‌تر باشد، می‌تواند هزینه‌های حمل‌ونقل را کاهش دهد. با رعایت این نکات، می‌توانید خریدی با کیفیت بالا و قیمت مناسب انجام دهید.
سخن پایانی
با توجه به آن چه که در این مطلب گفته شد، می‌توان نتیجه گرفت که تفاوت اصلی شمش، بیلت، بلوم و اسلب به شکل ظاهری سطح مقطع آنها مربوط می‌شود. سطح مقطع شمش فولادی ذوزنقه‌ای شکل است؛ در حالی که در اسلب، بیلت و بلوم به صورت دایره‌ای یا چهارضلعی خواهد بود. از دیگر تفاوت‌های آنها می‌توان به اندازه و ابعادشان اشاره کرد. شمش‌های فولادی را نسبت به بیلت، بلوم و اسلب در ابعاد کوچک‌تری تولید می‌کنند تا برای حمل و نقل راحت‌تر باشد. با تغییر ابعاد شمش در طی فرایندهای نورد یا ریخته‌گیری می‌توان آن را به سایر مقاطع فولادی تبدیل کرد.
