ورق‌های فولادی به عنوان یکی از مواد اولیه‌ی حیاتی در صنایع گوناگون، نقش بسزایی در ساخت و ساز، تولید تجهیزات و قطعات مختلف ایفا می‌کنند. این ورق‌ها بر اساس فرآیند تولید به دو دسته‌ی کلی ورق گرم و ورق سرد تقسیم می‌شوند. ورق‌های گرم B و C که حاصل فرآیند نورد گرم هستند، به دلیل تفاوت در ابعاد و ویژگی‌های مکانیکی، کاربردهای متنوعی دارند. در این مقاله، ضمن بررسی فرآیند تولید این دو نوع ورق، به ویژگی‌ها و کاربرد این ورق‌ها می‌پردازیم.
عرضه ورق گرم B و C در بورس کالا
از زمان تاسیس بورس کالا، ورق‌های فولاد مبارکه یکی از مهم‌ترین محصولات عرضه شده در این بازار بوده‌اند. قیمت این ورق‌ها به‌عنوان مبنای قیمت‌گذاری سایر کارخانجات فولادی استفاده می‌شود. محصولات عرضه‌شده توسط فولاد مبارکه شامل ورق‌های گرم نوع B (با عرض ۱۲۰۰ و ۱۲۵۰ میلی‌متر و ضخامت ۴ میلی‌متر)، ورق‌های گرم نوع C (با عرض‌های ۱۳۰۰، ۱۳۵۰، ۱۴۰۰ و ۱۴۵۰ میلی‌متر و ضخامت‌های ۵ و ۶ میلی‌متر)، ورق سرد، ورق گالوانیزه و ورق قلع‌اندود می‌باشد.
نمادهای ورق‌های فولاد مبارکه در بورس کالا به شرح زیر است:
- ورق گرم HB: MSC-HS30109-00
- ورق گرم HC: MSC-HS40109-00
برای اطلاع از قیمت ورق سیاه فولاد مبارکه و محصولات دیگر این کارخانه، می‌توانید به وبسایت کیلوتن مراجعه کنید.
مشخصات ورق گرم B
ورق‌های گرم B معمولا در عرض‌های ۱۲۰۰ میلی‌متر و ۱۲۵۰ میلی‌متر تولید می‌شوند و ضخامت این ورق‌ها معمولا در حدود ۴ میلی‌متر است. این ورق‌ها به دلیل ضخامت کمتر، از انعطاف‌پذیری بالاتری برخوردارند و در صنایعی که نیاز به استحکام کمتری دارند، استفاده می‌شوند. فرآیند تولید ورق‌های B شامل قرار دادن شمش‌ها در کوره‌های پیش گرم است تا به دمای ۱۲۰۰ درجه سانتی‌گراد برسند. پس از آن، ورق‌ها تحت نورد قرار می‌گیرند تا به ضخامت مطلوب برسند. این نوع ورق‌ها معمولاً در ساخت سازه‌های فولادی سبک، لوله‌سازی، و قطعات خودرویی استفاده می‌شوند.
مشخصات ورق گرم C
ورق‌های گرم C نسبت به ورق‌های B ضخامت بیشتری دارند و معمولا در عرض‌های ۱۳۰۰ میلی‌متر، ۱۳۵۰ میلی‌متر، ۱۴۰۰ میلی‌متر و ۱۴۵۰ میلی‌متر تولید می‌شوند. ضخامت این ورق‌ها معمولا بین ۵ تا ۶ میلی‌متر است و به دلیل ضخامت بیشتر، استحکام بالاتری دارند. ورق‌های C برای کاربردهایی که نیاز به مقاومت و استحکام بالا دارند مناسب‌تر هستند. فرآیند تولید ورق‌های C مشابه ورق‌های B است، اما به دلیل ضخامت بیشتر، نیاز به زمان بیشتری برای گرم شدن دارند. این ورق‌ها عمدتاً در صنایعی که نیاز به استحکام زیاد دارند، نظیر ساخت مخازن، لوله‌های فشار بالا و سازه‌های سنگین استفاده می‌شوند.
فرایند تولید ورق گرم
فرایند تولید ورق گرم در شامل مراحل مختلفی است که هر کدام به‌طور دقیق انجام می‌شود تا ورق‌های با کیفیت بالا تولید شوند. در ادامه، این مراحل به‌طور کامل توضیح داده شده‌اند:
کوره پیشگرم: تختال‌های فولادی پس از ریخته‌گری و برش به کوره پیشگرم منتقل می‌شوند. در این کوره‌ها، تختال‌ها به دمای ۱۲۰۰ درجه سانتی‌گراد می‌رسند. این مرحله حدود ۲۰۰ دقیقه طول می‌کشد. هدف از این عملیات، رسیدن تختال‌ها به دمای یکنواخت است که از تغییر شکل ناهمگون آن‌ها در مرحله نورد جلوگیری می‌کند و همچنین باعث کاهش نیرو و گشتاور لازم برای نورد می‌شود.
قفسه پوسته شکن عمودی: پس از خروج از کوره پیشگرم، تختال‌ها از قفسه پوسته شکن عمودی عبور داده می‌شوند. در این قسمت، فشار آب موجب از بین رفتن پوسته‌های اضافی تختال‌ها می‌شود.
نورد گرم خشن: تختال‌ها وارد بخش نورد گرم خشن می‌شوند که دارای دو قفسه رفت و برگشتی است. در این مرحله، ضخامت تختال‌ها حدود ۲۵ درصد کاهش می‌یابد و ورق‌های خروجی به طول ۵۰ متر و ضخامت ۴۰ میلی‌متر با دمای ۱۱۰۰ درجه سانتی‌گراد تولید می‌شوند.
نورد گرم پایانی: ورق‌های تولید شده از نورد خشن وارد نورد نهایی می‌شوند که در آن، تختال‌ها از هفت قفسه عبور می‌کنند تا به ضخامت مورد نظر برسند. در این مرحله، ورق‌ها با ضخامت بین ۱.۲ تا ۱۶ میلی‌متر و دمای ۸۰۰ تا ۹۰۰ درجه سانتی‌گراد تولید می‌شوند.
خنک‌کاری: پس از نورد نهایی، ورق‌ها وارد مرحله خنک‌کاری می‌شوند. در این مرحله، ورق‌ها با دمای ۵۰۰ تا ۶۰۰ درجه سانتی‌گراد خنک شده و خواص مکانیکی مورد نظر مشتری به آن‌ها اعمال می‌شود.
کلاف پیچ: در نهایت، ورق‌ها به قسمت کلاف پیچ منتقل می‌شوند. در این مرحله، ورق‌ها به کلاف‌هایی با قطر حدود ۱۷۵۰ میلی‌متر تبدیل می‌شوند. این کلاف‌ها می‌توانند به مشتریان یا واحدهای دیگر ارسال شوند.
در برخی موارد، درصدی از محصولات نورد گرم به واحد تکمیل نورد گرم منتقل می‌شود تا اعمالی نظیر بهبود خواص مکانیکی، کم کردن وزن کلاف، برش ورق به طول‌های مختلف (۱ تا ۱۲ متر) و تصحیح ورق انجام شود.
تمام این مراحل، از آغاز نورد تا بسته شدن کلاف، برای هر تختال در زمانی کمتر از دو دقیقه انجام می‌گیرد. این فرآیند سریع و دقیق موجب تولید ورق‌های گرم با کیفیت بالا و مطابق با نیازهای مشتریان می‌شود.
تفاوت ورق گرم B و C چیست؟
ورق‌های سرد و گرم از جمله محصولات فولادی پرکاربرد در صنایع مختلف هستند که هر کدام ویژگی‌ها و مزایای خاص خود را دارند. تفاوت‌های عمده این دو نوع ورق شامل ظاهر، کیفیت سطح، عملکرد مکانیکی و خواص شکل‌دهی آن‌ها است. در این مقاله، به طور مختصر به بررسی این تفاوت‌ها پرداخته و جنبه‌های مختلف هر کدام را بررسی خواهیم کرد.
- ظاهر و کیفیت سطح: ورق‌های سرد به دلیل فرآیند نورد سرد، سطحی صاف و بدون عیب دارند که برای رنگ‌آمیزی و پوشش‌دهی مناسب است. در حالی که ورق‌های گرم (خصوصاً ترشی‌خورده) سطحی زبر و ناهماهنگ دارند و ممکن است در شرایط نامناسب زنگ بزنند.
- عملکرد مکانیکی: ورق‌های سرد معمولاً استحکام بیشتری دارند، به‌ویژه اگر آنیل شده باشند. با این حال، در شرایط عادی، تفاوت عملکرد مکانیکی میان ورق‌های سرد و گرم زیاد محسوس نیست.
- خواص شکل‌دهی: ورق‌های سرد به دلیل سطح باکیفیت، برای فرآیندهای شکل‌دهی دقیق‌تر و با کیفیت بهتر مناسب‌تر هستند. در حالی که ورق‌های گرم به دلیل سطح زبر، معمولاً در این فرآیندها عملکرد کمتری دارند.
در نهایت، انتخاب بین ورق سرد و گرم بستگی به نیاز پروژه و ویژگی‌های مورد نیاز دارد.
سخن پایانی
ورق‌های گرم B و C هر دو از محصولات حیاتی در صنعت فولاد هستند، اما تفاوت‌های مهمی در فرآیند تولید، ویژگی‌های مکانیکی و کاربردهای آن‌ها وجود دارد. ورق‌های B به‌دلیل ضخامت کمتر و انعطاف‌پذیری بیشتر در ساخت سازه‌های سبک‌تر و قطعات خودرویی استفاده می‌شوند. از سوی دیگر، ورق‌های C به‌دلیل استحکام بالاتر در صنایعی که نیاز به مقاومت بیشتری دارند، نظیر ساخت سازه‌های سنگین و لوله‌های فشار بالا، کاربرد دارند. در نهایت، انتخاب بین این دو نوع ورق بستگی به نیازهای خاص پروژه، ویژگی‌های فنی موردنظر و هزینه‌های تولید دارد. پیش از خرید هر یک از این ورق‌ها، توصیه می‌شود که با کارشناسان صنعت فولاد مشورت کرده و بهترین گزینه را برای پروژه‌های خود انتخاب کنید.
