آیا می‌دانید سوله چیست و برای چه منظوری ساخته می‌شود؟ آیا با انواع سوله‌ها آشنایی دارید؟ این روزها سوله سازی به قدری گسترده شده است که بسیاری از کسب و کارها برای راه اندازی کارگاه یا شرکت خود نیاز به ساخت و احداث سوله دارند. اگر شما نیاز به خرید سوله دارید، لازم است تا برای داشتن انتخابی آگاهانه ابتدا بدانید که اصلا سوله چیست؟ چه انواعی دارد و چگونه ساخته می‌شود؟ ما در ادامه این مطلب به طور کامل به این سوال‌ها پاسخ خواهیم داد.
سوله چیست؟
سوله، سازه‌ای فلزی است که در بخش تولید و به عنوان مکانی برای ذخیره کالاها و مواد خام مورد استفاده قرار می‌گیرد. فولاد، از متداول‌ترین مصالحی است که برای ساخت این ساختمان‌ها به کار برده می‌شود؛ اگرچه سوله‌های صنعتی را می‌توان از مصالح دیگری مانند بتن نیز ساخت. سوله‌هایی که سقفی شیب‌دار دارند، در نقش کارگاه، کارخانه و یا شرکت عمل می‌کنند. اگر تا به حال سوله‌ای را از نزدیک دیده باشید، متوجه خواهید شد که فاقد ستون‌های میانی است؛ زیرا سوله یک سازه فلزی بوده و نیازی به ستون ندارد. بنابراین اگر شما قصد ساخت یک سوله را دارید، باید قبل از شروع فرایند، قیمت تیرآهن و قیمت ورق را استعلام بگیرید تا بتوانید هزینه‌های خود را برآورد کنید.
اجزای سوله
سوله‌ها به عنوان فضاهای همه کارهای عمل می‌کنند که بتوانند به راحتی متریال و دستگاه‌های مربوط به بخش‌های تولید، انبارداری و فعالیت‌های مختلف صنعتی را در خود جای دهند. ساختار سوله‌ها شامل ترکیبی از اجزای اصلی می‌شود که در ادامه هر یک را معرفی می‌کنیم:
- چارچوب ساختاری
اصلی‌ترین بخش هر سوله چارچوب ساختاری آن است که باید قوی و با دقت طراحی شود؛ زیرا لازم است در برابر تقاضاهای صنعتی و شرایط آب و هوایی به اندازه کافی مقاوم باشد.
- سیستم های مربوط به سقف
یکی از عناصر کلیدی در سوله‌های صنعتی، سیستم‌های سقفی آن است که از عناصر موجود محافظت می‌کند. در انتخاب سقف باید به مواردی مانند مواد آن، عایق بندی، ضد آب بودن، کنترل هوا، کنترل دما و کاهش مصرف انرژی توجه داشت.
- پوشش دیوارها
انتخاب مواد مناسب برای روکش دیوارها هم بر زیبایی و هم بر عملکرد آن‌ها تاثیر می‌گذارد. با انتخاب روکش‌های بادوام و باکیفیت می‌توانید ظاهر و دوام سوله‌ها را افزایش دهید.
- درها و ورودی‌ها
با انتخاب درب‌ها و ورودی‌های مناسب می‌توان به بهینه سازی طراحی سوله کمک کرد. استفاده از درب‌های مناسب مانند درب‌های رول آپ منجر به دسترسی آسان، افزایش جریان عملیات و تضمینی برای امنیت خواهد شد.
- تهویه و روشنایی
تهویه و روشنایی کافی برای یک محیط صنعتی ایمن ضروری است و باید سیستم‌های تهویه به طور استراتژیک قرار داده شوند که به ارتقا یک فضای کاری راحت و کارآمد کمک کنند. معمولا برای سوله‌ها از چراغ‌های مخصوصی به نام چراغ سوله‌ای یا کارگاهی استفاده می‌شود که در برابر نفوذ رطوبت و گرد و غبار، مقاومت زیادی از خود نشان می‌دهند.
- فونداسیون و کف سازی
فونداسیون و کفپوش، با توجه به ظرفیت تحمل بار بسیار مهم است؛ زیرا یک ساخت و ساز باکیفیت، این اطمینان را می‌دهد که در هنگام کار با ماشین آلات سنگین و حرکت مداوم مشکلی به وجود نیاید و میزان سایش و پارگی به حداقل برسد.
- عایق کاری و بهره وری انرژی
بهره وری انرژی از مشخصه‌های مهم برای سوله‌های صنعتی شناخته می‌شود. با انتخاب مواد عایق و طراحی مناسب می‌توان انتقال حرارت را کاهش داد و محیطی راحت ایجاد کرد؛ به طوری که به کاهش هزینه‌های عملیاتی کمک کند.
- تجهیزات ایمنی
تجهیزات ایمنی شامل مواردی مانند کپسول آتش نشانی و سنسورهای تشخیص دود می‌شوند. علاوه بر این، در زمان ساخت سوله، انتخاب مواد مقاوم در برابر آتش، خروجی‌های اضطراری و روشنایی مناسب هم بسیار ضروری است؛ به طوری که از انطباق با استانداردها و مقرارت صنعتی اطمینان حاصل شود.
از دیگر اجزای تشکیل دهنده سوله‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- لاپه
- سگراد و گیرت
- استرات
- مهاربند
- وال پست
- سینه بند
- پرلین
- پیچ و مهره
انواع سوله
زمانی که نیاز به انجام عملیات صنعتی در مقیاس بزرگ داشته باشیم، انتخاب نوع سوله مناسب می‌تواند تفاوت قابل توجهی را ایجاد کند. چه برای ذخیره سازی، تولید یا به عنوان یک کارگاه به آن نیاز داشته باشید، یک سوله صنعتی می‌تواند عملیات شما را به طور قابل توجهی ساده کند. سوله‌ها بر اساس محل اجرا و نوع کاربری خود در انواع مختلفی تولید می‌شوند که هر کدام مزایا و معایبی را به همراه دارند. در ادامه به معرفی انواع سوله می‌پردازیم:
- سوله خرپایی
یکی از ساده‌ترین انواع سوله‌ها، سوله خرپایی است که ساخت آن بر اساس محاسبات فنی دقیقی انجام می‌گیرد. سوله خرپایی از به‌روزترین سوله‌هاست که آن را بر اساس دانش‌های مهندسی مدرن می‌سازند؛ به طوری که از کم‌ترین مقدار قطعات فولادی در آن استفاده می‌شود و نتیجه آن سوله‌ای با وزن کمتر و استقامت و دوام بیشتر است. میزان مصرف کم فولاد باعث صرفه‌جویی اقتصادی و نیاز به تحمل بارهای جانبی کمتر می‌شود. برخی افراد فکر می‌کنند که وزن پایین سوله ایمنی آن را به خطر می‌اندازد؛ در حالی که استفاده از فولاد کمتر روی کاهش ایمنی و امنیت سوله هیچ تاثیری ندارد. از دیگر مزایای سوله خرپایی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- توزیع یکنواخت نیروهای جانبی در همه قسمت‌ها
- هزینه‌های کم حمل و نقل
- طراحی سقف قوسی یا هشتی شکل
- سهولت نصب با استفاده از جرثقیل
- قیمت نهایی کمتر
- عدم محدودیت در طراحی
- امکان باز کردن آسان سازه
- اجرای بدون محدودیت در دهانه‌های عریض و بدون ستون
- سوله تیرورقی
سوله‌های تیرورقی از قدیمی‌ترین سوله‌ها در ایران هستند؛ به این معنا که در کشورهای اروپایی، دیگر سوله‌های تیرورقی ساخته نمی‌شوند. سقف این سوله هشتی شکل و با روش جوشکاری ایجاد می‌شود و آن را با استفاده از ورق سیاه و قطعات فولادی می‌سازند. زمانی که نیاز به دهانه‌های بسیار عریض باشد، ساخت سوله تیرورقی ممکن نیست؛ البته برای ساخت سوله‌های بدون پایه، محدودیتی در استفاده از این روش دیده نمی‌شود. هزینه ساخت سوله به روش تیرورقی بالا خواهد بود؛ چرا که به فولاد زیادی برای ساخت نیاز دارد.
از طرفی به دلیل سنگین‌تر بودن وزن آن، به فوندانسیون بزرگ‌تر و مقاوم‌تری نیاز دارد که باعث هزینه‌های بیشتر خواهد شد. البته در سوله‌هایی که به دهانه کمتر از ۱۸ متر نیاز دارند، ساخت سوله تیرورقی نسبت به سوله خرپایی مقرون به صرفه‌تر خواهد بود
- سوله یو بی ام
UBM از جدیدترین روش‌های ساخت سوله است که در ساخت آن از ورق‌های نورد گالوانیزه استفاده می‌کنند. این ورق‌ها را با استفاده از دستگاه سمیر به یکدیگر اتصال می‌دهند. در سازه‌هایی با دهانه تا حداکثر ۳۰ متر، این نوع سوله‌ها بیشترین کاربرد را دارند. سوله‌های ubm از مقاومت پایینی در برابر باد، باران، برف و رطوبت هوا برخوردار هستند و هزینه‌های تعمیر و نگهداری آن‌ها بالا خواهد بود. از دیگر معایب آن می‌توان به جذب کننده آلودگی، قابلیت اشتعال و عدم قابلیت ضد عفونی کردن اشاره کرد. تنها مزیت سوله‌های UBM، هزینه پایین احداث در مقایسه با سایر سوله‌ها است.
انواع سوله بر اساس شکل
سوله‌ها را می‌توان بر اساس شکل ظاهری که دارند، به صورت زیر دسته بندی کرد:
- سوله با ستون مشترک
- سوله با ستون‌های وسط مشترک
- سوله قوسی
- سوله چند دهانه با ستون
- سوله تک شیب با ستون وسط
- سوله تک شیب با ستون‌های وسط
- سوله تک شیب
- سوله تک شیب متصل به ساختمان
بسته به کاری که قرار است در سوله انجام شود و نوع خاک و محل اجرا، شکل ظاهری سوله را انتخاب می‌کنند.
انواع سوله براساس وزن
سوله‌ها را بر اساس وزنشان می‌توان به دو دسته سوله‌های سبک و سنگین تقسیم‌بندی کرد:
- سوله سبک
امکان اجرای سوله سبک در همه جا وجود دارد؛ از این رو در مقایسه با سوله سنگین پرکاربردتر است. سوله‌های سبک را در دو نوع خرپایی دو بعدی و یا سه بعدی می‌سازند و بیشترین کاربرد آن‌ها برای گاوداری‌های صنعتی و یا سردخانه‌هاست. از مزایای سوله سبک می‌توان به استقامت بالا، مصرف فولاد کمتر و صرفه اقتصادی اشاره کرد.
- سوله سنگین
سوله‌های سنگین را در دو نوع بتنی یا فلزی می‌سازند. در مواردی که زمان اهمیت داشته باشد، سوله‌های فلزی را به نوع بتنی آن ترجیح می‌دهند تا سریع‌تر آماده شود؛ اما به دلیل بالا بودن قیمت تیرآهن و فولاد، سوله‌های فلزی از سوله‌های بتنی گران‌تر خواهند بود.
انواع سوله براساس کاربرد
سوله‌ها را بر اساس نوع کاربردی که دارند می‌توان به صورت زیر تقسیم‌بندی کرد:
- سوله های ذخیره سازی
سوله‌های ذخیره‌سازی برای مشاغلی که به فضای اضافی برای نگهداری مواد اولیه، محصولات یا تجهیزات نیاز دارند، ایده‌آل هستند. بسته به نیاز شما، این سوله‌ها را می‌توان به گونه‌ای طراحی کرد که برای نگهداری انبوه و حتی اقلام حساس به دما طراحی شود.
- سوله های تولیدی
سوله‌های تولیدی به گونه‌ای طراحی می‌شوند که انواع خطوط تولید، ماشین آلات و حتی خطوط مونتاژ را در خود جای دهند و آن‌ها را به ستونی برای عملیات صنعتی تبدیل کنند.
- سوله های کارگاهی
سوله‌های کارگاهی برای مشاغلی که نیاز به فضای اختصاصی برای کارهای تعمیر، مونتاژ یا ساخت دارند، مناسب است. این سوله‌ها که در صنایع خودروسازی، متالورژی و نجاری رایج هستند، می‌توانند برای ایجاد یک فضای کاری کارآمد و مولد تجهیز شوند.
- سوله های کشاورزی
سوله‌های کشاورزی به عنوان ساختمان‌های چند منظوره برای حمایت از فعالیت‌های کشاورزی مختلف مانند ذخیره سازی ماشین آلات، غلات و دام‌ها طراحی می‌شوند. آن‌ها یک عنصر اصلی برای محیط‌های روستایی هستند.
- سوله های انبارداری
سوله‌های انبارداری برای مراکز لجستیک و توزیع ضروری هستند. آن‌ها فضاهای باز و بزرگی را برای نگهداری کالاها، مدیریت موجودی کالا و حمل و نقل کارآمد فراهم می‌کنند.
نحوه ساخت و نصب سوله
حال که فهمیدیم سوله چیست و با انواع آن آشنا شدیم در این بخش به بررسی نحوه ساخت سوله و نصب آن می‌پردازیم. نحوه ساخت سوله به صورت گام به گام در ادامه آورده شده است:
- ساخت فونداسیون سوله: انواع مختلفی از فونداسیون‌های سوله وجود دارند که با توجه به فضای مورد نیاز و پایداری مورد نظر باید نوع مناسب آن را انتخاب کرد.
- ساخت قاب کف سوله: کف سوله را از تیرچه‌های لبه‌ای و نواری می‌سازند تا بتواند همه چیز را به خوبی در کنار هم نگه دارد.
- اضافه کردن تخته کف: با توجه به کاری که قرار است در سوله انجام گیرد، باید کف‌سازی مناسب را انجام داد.
- ساخت اسکلت دیوار سوله: در این مرحله اسکلت دیوار سوله را با توجه به نوع سوله‌ای که قرار است ساخته شود، طراحی کرده و می‌سازند.
- قرار دادن قاب سقف سوله: سقف سوله بخش مهمی از مراحل ساخت آن است که باید با دقت و به درستی مونتاژ و نصب شود. برای ایجاد امنیت بیشتر ممکن است نیاز به اتصالات اضافی داشته باشیم.
- نصب سایدینگ بیرونی به دیوارهای جانبی: با کمک اتصالات مناسب باید سایدینگ بیرونی را به دیوارهای جانبی متصل کرد.
در مراحل بعدی باید به فکر پوشش‌های مناسب برای سقف و دیوارها باشید و چارچوب در و پنجره‌ها را نصب کنید. ساخت سوله حتما باید توسط متخصصان و مهندسان انجام گیرد و نیاز به محاسبات دقیقی دارد. بدون انجام محاسبات دقیق و بررسی‌های لازم، ساخت یک سوله ایمن و کارآمد ممکن نخواهد بود.
کاربرد سوله
نحوه استفاده افراد از سوله با نگاهی به صنعت و نیازهای ذخیره سازی آن‌ها متفاوت خواهد بود. از مهم‌ترین کاربردهای سوله می‌توان به استفاده از آن به عنوان انبارها، کارگاه‌های صنعتی، مرغداری، کارخانه‌ها، سالن ورزشی و آشیانه هواپیماها اشاره کرد. سوله‌ها با در نظر گرفتن اهداف تجاری و صنعتی ساخته می‌شوند و کاربردهای بسیار زیادی می‌توان برای آن‌ها ذکر کرد که عبارتند از:
- گلخانه
- سیلو
- پیست اسکی
- سالن ورزشی
- تعمیرگاه
- ترمینال مسافربری
- فروشگاه
- نمایشگاه
- مراکز خرید
سخن پایانی
سوله‌ها از پرکاربردترین سازه‌هایی هستند که این روزها مورد توجه سازندگان و کارفرمایان کسب و کارهای مختلف قرار گرفته‌اند. ما در این مقاله، انواع سوله‌ها را بر اساس نوع دسته بندی‌شان معرفی کردیم که هر کدام دارای مزایا و معایب مخصوص به خود هستند. نوع سوله‌ای که انتخاب می‌کنید می‌تواند تاثیر قابل توجهی بر کارایی و اثربخشی عملیات شما داشته باشد. شما باید متناسب با کسب و کار خود سوله‌ای ایمن، بادوام و با قابلیت تنظیم را انتخاب کنید که شاهد افزایش بهره‌وری خود باشید.
