ورق‌های استیل، به دلیل تنوع در خواص و گریدها، کاربرد وسیعی در صنایع گوناگون پیدا کرده‌اند. دسته بندی آنها بر اساس ریزساختار شامل فریتی، آستنیتی، مارتنزیتی، داپلکس و رسوب سخت شده است. علاوه بر این، واکنش آنها به آهنربا، دسته بندی دیگری را ایجاد کرده است: استیل بگیر و استیل نگیر. این تقسیم بندی بر اساس واکنش ورق‌های فولادی ضد زنگ به آهنربا صورت می‌گیرد. خاصیت مغناطیسی استیل ضد زنگ ارتباط مستقیمی با ریزساختار آن دارد.
اگر با استیل سروکار دارید، شناخت این دو نوع استیل و بررسی قیمت ورق استیل، کمک می‌کند تا محصولی متناسب با نیازهای پروژه‌تان را با بهترین قیمت تهیه کنید. در این مقاله به بررسی ورق استیل بگیر و نگیر، ساختار و کاربرد آنها در صنایع مختلف می‌پردازیم.
استیل بگیر چیست؟
فولادهای ضد زنگ براساس ساختار کریستالی و خاصیت مغناطیسی به دو گروه اصلی تقسیم می‌شوند: استیل بگیر و استیل نگیر. استیل بگیر شامل فولادهای فریتی، مارتنزیتی و دوبلکس است. فولادهای فریتی به دلیل ساختار فریت که ترکیبی از آهن و عناصر مغناطیسی است، خاصیت مغناطیسی دارند. گریدهایی مثل ۴۰۹، ۴۳۰ و ۴۳۹ در این گروه قرار می‌گیرند.
فولادهای مارتنزیتی هم مغناطیسی هستند. این فولادها به دلیل داشتن آهن در ساختارشان خاصیت فرومغناطیسی دارند و به‌علاوه، مقدار مشخصی کربن در آنها وجود دارد که باعث می‌شود قابلیت سخت کاری و استحکام بالاتری داشته باشند. گریدهای رایج این گروه شامل ۴۱۰، ۴۲۰ و ۴۴۰ است. البته مقاومت آنها در برابر خوردگی، نسبت به فولادهای آستنیتی مانند ۳۰۴ و ۳۱۶ کمتر است.
ورق استیل ۳۰۴ یکی از پرکاربردترین گریدهای ورق استیل به شمار می‌رود. برای آشنایی بیشتر با ویژگی‌ها و کاربردهای آن، می‌توانید به مقاله ورق استیل ۳۰۴ چیست؟ مراجعه کنید.
استیل نگیر چیست؟
در مقابل استیل بگیر، استیل نگیر بیشتر شامل فولادهای زنگ نزن آستنیتی است. این نوع از فولادها که پرکاربردترین دسته در بین استیل‌های ضد زنگ به شمار می‌روند، به دلیل ساختار کریستالی آستنیتی خود، در حالت معمول غیرمغناطیسی هستند. گریدهای ۳۰۴ و ۳۱۶ با وجود داشتن مقدار زیادی آهن، خاصیت فرومغناطیسی ندارند.
با این حال، اگر این گریدها تحت فرآیندهایی مثل خم کاری، کشش یا سوراخ کاری (یعنی کار سرد) قرار بگیرند، ممکن است در برخی نواحی ساختار فریتی شکل بگیرد که باعث بروز مقداری خاصیت مغناطیسی در لبه‌ها و نقاط کار شده می‌شود.
همچنین، برخی فولادهای زنگ نزن که در اثر پدیده رسوب سختی (بارش) تقویت شده‌اند، بسته به ترکیب شیمیایی و نوع عملیات حرارتی، ممکن است مغناطیسی یا غیرمغناطیسی باشند. این فولادها نیز در مواردی می‌توانند در گروه استیل نگیر طبقه بندی شوند.
مهم‌ترین گریدهای ورق استیل بگیر
ورق استیل براساس ترکیبات شیمیایی به دسته‌های مختلفی تقسیم می‌شود. در ادامه انواع گریدهای استیل بگیر و نگیر را معرفی می‌کنیم.
- استیل بگیر:
- ورق استیل فریتی درجه ۴۳۰
- ورق استیل مارتنزیتی درجه‌های ۴۱۰، ۴۲۰ و ۴۴۰
- ورق استیل دوبلکس
- استیل نگیر:
- ورق استیل آستنیتی درجه ۳۰۴ (ممکن است در اثر کار سرد کمی مغناطیسی شود)
- ورق استیل آستنیتی درجه ۳۱۶
- ورق استیل آستنیتی درجه ۳۱۶L
تفاوت استیل بگیر و نگیر چیست؟
تفاوت استیل بگیر و نگیر، در ریزساختارهای این دو نوع استیل است. استیل بگیر عمدتا دارای ساختار فریتی است که به دلیل حضور عنصر کروم در آلیاژ شکل می‌گیرد. در مقابل، استیل نگیر ساختار آستنیتی دارد که با افزودن نیکل به همراه کروم در فولاد تثبیت می‌شود.
در ادامه سایر تفاوت‌های این دو نوع استیل را بررسی می‌کنیم.
- مقاومت در برابر خوردگی: استیل بگیر معمولا مقاومت کمتری در برابر خوردگی نسبت به استیل نگیر دارد. در حالی که کروم مقاومت به خوردگی را افزایش می‌دهد، وجود نیکل به میزان کافی در استیل نگیر، مقاومت بسیار بالاتری را در برابر خوردگی و اکسیداسیون فراهم می‌کند.
- مقاومت در برابر حرارت و اکسیداسیون: برخی گریدهای استیل بگیر با کروم بالا، مقاومت خوبی در برابر حرارت دارند. در مقابل، مقاومت در برابر حرارت در گریدهای مختلف استیل نگیر متفاوت است و این نوع استیل در برابر سخت‌کاری و حرارت بهینه نشده است.
- کاربردها: استیل بگیر به دلیل قیمت پایین‌تر و خاصیت مغناطیسی در قطعات خودرو و برخی لوازم خانگی استفاده می‌شود. استیل نگیر به دلیل مقاومت بالا در برابر خوردگی، در صنایع شیمیایی، غذایی، پزشکی و ساخت مخازن و تجهیزاتی که در معرض مواد خورنده هستند، کاربرد بیشتری دارد.
کاربرد استیل بگیر و نگیر
استیل بگیر به دلیل قیمت پایین‌تر و مقاومت در برابر حرارت و سایش، در کاربردهای متنوعی از جمله قطعات خودرو، لوازم خانگی مانند بدنه ماشین لباسشویی و کابینت یخچال، برخی وسایل فلزی غذاخوری (به ویژه انواع مارتنزیتی مانند کارد و چنگال)، برخی مدل‌های سینک ظرفشویی و همچنین در ساخت دکل‌های نفتی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
در مقابل، استیل نگیر به دلیل مقاومت عالی در برابر خوردگی، به ویژه در محیط‌های مرطوب و خورنده، کاربردهای گسترده‌تری دارد و در ساخت تجهیزات پردازش شیمیایی، صنایع غذایی و لبنی، تجهیزات دارویی، تجهیزات دریایی، تانکرها و مخازن آب، قطعات هواپیما، کوره‌ها و مشعل‌ها، پالایشگاه‌های نفت و سیستم‌های لوله کشی به کار می‌رود.
اهمیت خاصیت مغناطیسی در ورق استیل
خاصیت مغناطیسی ورق استیل، یکی از عوامل کلیدی در تعیین عملکرد و کارایی آن در کاربردهای صنعتی به شمار می‌رود. این ویژگی می‌تواند بر چگونگی عملکرد و نتیجه نهایی فرآیندهای مختلف اثر بگذارد.
برای نمونه، در فرآیندهای ساخت و جوشکاری، خاصیت مغناطیسی می‌تواند تعیین کننده باشد. میدان‌های مغناطیسی ناخواسته ممکن است باعث انحراف قوس الکتریکی در حین جوشکاری شوند و در نتیجه، کیفیت سطح جوش را کاهش دهند. از سوی دیگر، در مجاورت تجهیزات حساس الکترونیکی، واکنش مغناطیسی قطعات استیل می‌تواند موجب اختلال در عملکرد صحیح دستگاه‌ها گردد.
در برخی موارد، نیاز به ترکیب مقاومت بالا در برابر خوردگی و خاصیت مغناطیسی وجود دارد. برای مثال، در صنعت خودروسازی و تجهیزات پزشکی پیشرفته، چنین ترکیبی ضروری است. در مقابل، در صنایعی مانند تولید تجهیزات آزمایشگاهی یا بخش‌هایی از صنایع غذایی، استفاده از فولاد ضد زنگ غیرمغناطیسی به دلیل جلوگیری از تداخلات مغناطیسی ناخواسته، ترجیح داده می‌شود.
قیمت ورق استیل بگیر و نگیر
قیمت ورق استیل بگیر معمولا کمتر از ورق استیل نگیر است. دلیل این تفاوت، استفاده کمتر یا نبود نیکل در ترکیب استیل بگیر و همچنین ساده‌تر بودن فرآیند تولید آن است. در مقابل، ورق استیل نگیر به‌دلیل دارا بودن درصد بالاتری از نیکل و همچنین فرآیندهای تولید پیچیده‌تر، قیمت بالاتری دارد. به همین دلیل، هنگام انتخاب بین این دو نوع ورق، باید علاوه‌بر خواص فنی، بودجه پروژه را نیز در نظر گرفت.
سخن پایانی
در این مقاله به بررسی تفاوت‌های استیل بگیر و نگیر پرداختیم و دیدیم که هرکدام چه ویژگی‌هایی دارند و در چه شرایطی کاربرد بهتری دارند. اینکه بدانیم کدام نوع استیل خاصیت مغناطیسی دارد یا کدام‌یک در برابر زنگ‌زدگی مقاوم‌تر است، به ما کمک می‌کند تا انتخاب درست‌تری برای صنایع صنعتی، خانگی یا پروژه‌های شخصی داشته باشیم
